TM Oktober 2004<\/p>\n
Alexander Nijeboer<\/p>\n
<\/p>\n
De blueszanger is dood. Op zaterdag 4 september jl. overleed liedjesschrijver, cabaretier, televisiemaker en kunstschilder Bram Vermeulen op 57-jarige leeftijd aan een hartaanval op zijn vakantieadres in Itali\u00eb. Hij schreef tijdloze liederen. \u2018Ik neem steeds minder van mijzelf nog mee.\u2019<\/p>\n
<\/p>\n
Met ochtendmist als dit<\/em><\/p>\n Als mijn ogen alle kans krijgen<\/em><\/p>\n Waar te maken wat zij zien<\/em><\/p>\n Zonder oordelen vooraf\u2019<\/em><\/p>\n <\/p>\n (uit: Een stille ochtend<\/em>, 2003)<\/p>\n <\/p>\n De ochtend die Bram Vermeulen (Den Haag, 1946) bezong in Een stille ochtend<\/em> had heel goed de ochtend van de twaalfde januari van dit jaar kunnen zijn. Toen sprak ik hem voor het laatst. Buiten trok de ochtendnevel weg. Het zou een aangename, stralende wintermorgen worden.<\/p>\n Aan de keukentafel van zijn boerderij in het afgelegen Noord-Hollandse dorpje Oudendijk zat een imposante, goedlachse man achter een mok koffie. Woeste, lange haren. Nonchalante baard en een indrukwekkend postuur. Een man, zoals je je de Bijbelfiguur Samson voorstelt.<\/p>\n Bram Vermeulen was op zijn manier een Samson. Krachtig. Onvoorspelbaar. Tegendraads. Hij stierf jong, ver voordat de jaren hem zijn kracht zouden ontnemen.<\/p>\n <\/p>\n \u2018Er is een deel van mij <\/p>\n (uit: Verlangen<\/em>, 1988)<\/p>\n <\/p>\n Op zestienjarige leeftijd speelde Vermeulen als veelbelovend talent in het Nederlands volleybalteam, maar hij verkoos een cabaretcarri\u00e8re boven de topsport toen hij in 1967 Freek de Jonge ontmoette. Het duo vormde Neerlands Hoop in Bange Dagen en pleegde een coup. De toenmalige Grote Drie van het cabaret (Wim Kan, Wim Sonneveld en Toon Hermans) hadden niet langer het alleenrecht op de lach.<\/p>\n Neerlands Hoop was een typische exponent van de jaren zeventig: op zoek naar taboes en maatschappelijke grenzen, met een mix van popmuziek en voor die tijd messcherpe, ge\u00ebngageerde conferences. Vermeulen was de schrijver, vormgever en architect van het succes, Freek de Jonge de energieke theaterpersoonlijkheid. Na twaalf jaar ging het duo uit elkaar. Een bittere scheiding, vooral voor Vermeulen, die de breuk aanvankelijk moeilijk kon accepteren. Volgens De Jonge had het duo elkaar volkomen \u2018uitgewoond\u2019. Vermeulen begon een eigen band, De Toekomst, maar verkoos in 1983 een solocarri\u00e8re. In zijn liederen toonde hij een grote maatschappelijke betrokkenheid, zoals in Een goede reden<\/em> (1984):<\/p>\n <\/p>\n \u2018Er roept iemand om hulp, kijk dan om je heen<\/em><\/p>\n Is er niemand die je ziet, loop dan vlug door<\/em><\/p>\n Zet nooit een fiets rechtop die is omgevallen<\/em><\/p>\n Want of je wilt of niet, jij krijgt de schuld<\/em><\/p>\n Ik tel mijn idealen, ik raak er steeds meer kwijt<\/em><\/p>\n Het went, dat gevoel van spijt, verliezen tegen de tijd\u2019<\/em><\/p>\n <\/p>\n \u2018Een tekst moet niet aan tijd gebonden zijn,\u2019 zei Bram Vermeulen op die twaalfde januari, terwijl de wind om het huis gierde en zijn honden de gast besnuffelden. \u2018Conferences over de actualiteit zijn over twee jaar waardeloos. De politici zijn vertrokken, de sfeer is anders. Teksten die inzicht geven blijven tijdloos. Ik zing nu nog nummers die ik twintig jaar geleden schreef. Nummers als Nederland is vol<\/em> of Een goede reden<\/em> hebben alleen maar aan betekenis gewonnen. De teksten van cabaretliedjes zijn meestal ondergeschikt aan de muziek, waardoor ze als lied vaak niet om aan te horen zijn. Bij mij moeten muziek en tekst precies vertellen wat ik wil zeggen.\u2019<\/p>\n Als tiener had hij vijf platen van bluesgiganten als John Lee Hooker en Jimmy Smith in zijn kast staan. Hij draaide niets anders. De blues is nooit uit zijn werk verdwenen. Zoals in Rode wijn<\/em> (1985), in Belgi\u00eb bestempeld tot het volkslied van de gescheiden man:<\/p>\n <\/p>\n \u2018Het bed is \u2019s nachts maar half beslapen<\/em><\/p>\n De helft van de boeken nam ze mee<\/em><\/p>\n De helft van mijn salaris is ruim voldoende<\/em><\/p>\n Slapen kan ik nu voor twee\u2019<\/em><\/p>\n <\/p>\n Een week voor het interview trad hij op in een afgrijselijk zaaltje in Nieuwegein voor krap 250 man, in Nederland geen uitzondering. \u2018Dit is toch prachtig,\u2019 zei hij met oprecht enthousiasme. \u2018Voor deze mensen doe ik het, daar voel ik me echt niet te groot voor.\u2019 In Belgi\u00eb liepen de schouwburgen vol, was hij een instituut, een gevierd en gerespecteerd zanger, en kwamen er vaak meer dan achthonderd mensen op zijn liedjesprogramma\u2019s af. \u2018Dan vind ik optreden zelfs moeilijk,\u2019 zei hij met zijn karakteristieke, rauwe stem. \u2018Bram Vermeulen, de zanger, wordt dan voor mijn gevoel groter dan ik ben.\u2019<\/p>\n <\/p>\n Dat bij ons minder getalenteerde cabaretiers meer publiek trekken, stak hem niet. \u2018In mijn genre zijn deze bezoekersaantallen het maximaal haalbare. Ik wil mezelf geen dichter noemen, maar weet je hoeveel er van een dichtbundel worden verkocht?\u2019 In zijn werkkamer toonde hij, na even zoeken, met trots de Annie M.G. Schmidtprijs \u2013 de prijs voor beste theaterlied \u2013 die hij in 1993 won voor Een doodgewone jongen<\/em>. Toch stak het hem dat hij in Nederland niet op meer waardering kon rekenen. Hij dacht niet dat hij, op de drie Edisons en de Nationale Scheveningen Cabaretprijs na, nog meer prijzen in de wacht zou slepen. \u2018Ik ben maar gestopt met inzenden.\u2019<\/p>\n <\/p>\n \u2018Hij praat veel, mijn vriend, omdat het zo stil is<\/em><\/p>\n Hij denkt dat ik dat niet weet<\/em><\/p>\n En hij lacht veel, mijn vriend, omdat het niet leuk is<\/em><\/p>\n Hij denkt dat ik dat niet zie\u2019<\/em><\/p>\n <\/p>\n (uit: Mijn vriend<\/em>, 1983)<\/p>\n <\/p>\n De zanger en tekstdichter hield als hij schreef geen rekening met zijn publiek. \u2018De meningen van mijn vrouw, mijn overleden vader en broer, die zijn mijn graadmeters. Ik denk ook aan wat Freek de Jonge ervan zou vinden. Hij staat voor mij voor vakmanschap en voor een hele sombere kijk op de ontwikkelingen.\u2019<\/p>\n De Jonge en Vermeulen waren met Neerlands Hoop de grootste vernieuwers van het cabaret en be\u00efnvloedden met hun werk een nieuwe generatie cabaretiers. De conferenciers onder hen zijn schatplichtig aan De Jonge, terwijl Bram Vermeulen van grote invloed is geweest op de chansonniers, zoals Maarten van Roozendaal, Diederik van Vleuten en Acda & De Munnik. Maar ook regisseerde hij Theo Maassen en NUHR.<\/p>\n De decennia na Neerlands Hoop zagen De Jonge en Vermeulen elkaar slechts incidenteel. De vrienden waren gebrouilleerd geraakt.<\/p>\n Dit jaar, vijfentwintig jaar na de breuk, was er de voorzichtige verzoening, vertelde Vermeulen. Ze mailden weer en De Jonge werd in het Nieuwe de la Mar theater gezien, waar hij Vermeulens laatste voorstelling Zonder titel<\/em> bijwoonde. Toch bedankte Vermeulen voor de uitnodiging mee te spelen in De Jonges cyclus De vergrijzing<\/em>. Voor een definitieve verzoening was het volgens hem nog te vroeg.<\/p>\n <\/p>\n \u2018Ik heb een steen verlegd <\/p>\n (uit: De steen<\/em>, 1985)<\/p>\n <\/p>\n Zonder titel<\/em> was een intiem en persoonlijk programma, met een selectie liederen die hij als de beste uit zijn oeuvre beschouwde. Ook zou hij dit jaar het theater ingaan met de voorstelling Mannen maken oorlog<\/em>, een voorstelling die zijn ge\u00ebngageerde kant moest tonen.<\/p>\n <\/p>\n Wie Bram Vermeulen ging interviewen, moest beschikken over engelengeduld en een ruime voorraad bandjes. Re\u00efncarnatie, het ontstaan van de wereld, buitenaards leven \u00e9n politiek waren zijn stokpaardjes. Hij kon er, eenmaal op dreef, uren over praten. Uitgesproken. Betrokken. Oprecht. \u2018Het beleid van Isra\u00ebl en Amerika maakt mij boos. Palestina is bezet, die mensen kunnen al generaties helemaal niets. Dan hoef je niet verbaasd te zijn dat er Palestijnen zijn die een bom op hun borst binden en een caf\u00e9 binnenlopen.\u2019<\/p>\n Mannen maken oorlog<\/em> zou afsluiten met het lied Het verschrikkelijke inzicht<\/em>. \u2018Dat lied gaat over het inzicht dat wij mensen eigenlijk oorlog willen. Waarom voeren we oorlogen en lossen we die conflicten niet op?\u2019 Niet dat hij in dat lied de strijdende partijen op de korrel neemt. Hij zocht Het Tijdloze Lied en schreef er tientallen. De blueszanger Bram Vermeulen is dood, maar laat een prachtig, tijdloos oeuvre na.<\/p>\n <\/p>\n \u2018En als ik doodga, treur maar niet<\/em><\/p>\n Ik ben niet echt weg, moet je weten Dood ben ik pas, als jij die bent vergeten\u2019<\/em><\/p>\n <\/p>\n (uit: Testament<\/em>, 1990)<\/p>\n <\/p>\n Alexander Nijeboer<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" TM Oktober 2004 Alexander Nijeboer Bram Vermeulen laat heimwee achter De blueszanger is dood. Op zaterdag 4 september jl. overleed liedjesschrijver, cabaretier, televisiemaker en kunstschilder Bram Vermeulen op 57-jarige leeftijd aan een hartaanval op zijn vakantieadres in Itali\u00eb. Hij schreef tijdloze liederen. \u2018Ik neem steeds minder van mijzelf nog mee.\u2019 \u2018Op een stille […]<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":6176,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[335],"tags":[436,336],"yoast_head":"\n
\nIn de Ardennen blijven steken
\nEen ander deel
\nLigt in Itali\u00eb aan zee
\nWeer een ander deel
\nIs in Les Landes gebleven
\nIk neem steeds minder
\nVan mijzelf nog mee\u2019<\/em><\/p>\n
\nIn een rivier op aarde
\nNu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten
\nIk leverde het bewijs van mijn bestaan
\nOmdat door het verleggen van die ene steen
\nDe stroom nooit meer die zelfde weg zal gaan\u2019<\/em><\/p>\n
\nHet is de heimwee, die ik achterliet<\/em><\/p>\n