Trouw: 10 september 2004

Trouw Podium, vrijdag 10 september 2004

Bram Vermeulen

Koen Koch

Ik heb het laatste concert van Bram Vermeulen bijgewoond, maar natuurlijk wist ik dat toen niet. Gelukkig maar, hoe zou je met voorkennis van de dood nog kunnen leven? Het was een optreden tijdens het Folkfestival van Dranouter, een dorpje in de Vlaamse Westhoek vlakbij de Franse grens, vrijdagavond 6 augustus. Hij maakte deel uit van een gelegenheidsensemble van meer dan twintig Belgische, Franse, Engelse en Duitse musici, dat zich de Kleinkinderen van de Grote Oorlog noemde. Samen voerden ze de Passchendaele Suite 02 uit, een prachtig doortimmerd geheel van liederen uit en over de Eerste Wereldoorlog, de oorlog waar Bram steeds naar terugkeerde. Na afloop zeiden we tegen elkaar dat Bram wat zacht, misschien zelfs wat vermoeid had geklonken en dat zijn aanwezigheid op het podium minder energiek en dynamisch was geweest dan anders. We schreven het toe aan het slechte geluid, de merkwaardige chaos van zo’n festival en zijn ergernis daarover. In het weekend toog het hele gezelschap naar een studio in Brussel om de Passchendaele Suite op te nemen. Het zal een bijzondere cd worden, de laatste waarop Bram Vermeulen te horen is.

Een essentieel lied in zijn oeuvre is ‘Ik was erbij’. Hij beschrijft daarin op ongeëvenaarde wijze de gruwelen van de loopgravenoorlog: En tegenover elkaar/ Twee mannen in het veld/ Wie het eerste steekt die leeft/ Maar allebei sowieso een held. Maar hij bezingt ook zijn zekerheid dat hij zelf als soldaat aan die oorlog had deelgenomen: Vertel van die verschrikking/ Maar niet aan mij/ Ik hoef niet meer te weten/ Ik was er bij.

Vermeulen geloofde in reïncarnatie, op een aangename manier die de scepsis van ieder ander daaromtrent aanvaardde: Ik vond daar mijn dood/ En hoewel vergeten gegaan/ Geeft het als precies kompas/ In deze keer bestaan/ Mijn richting aan. De Eerste Wereldoorlog als richting gevend voor je bestaan, het is niet verwonderlijk dat hij meer gewaardeerd werd in Vlaanderen dan in Nederland.

Direct na de opname van ‘Ik was erbij’ daverde er een knal door de Brusselse studio. Op de band is nog de stem van Bram Vermeulen te horen die vraagt: wat is dat. Een ander maakt het grapje dat het wel een groet van zijn maten uit de Eerste Wereldoorlog zal zijn geweest. Maar op de band is niets van de knal die iedereen heeft waargenomen, terug te horen. Een mysterie dat bij Bram Vermeulen past.

De Passchendaele Suite werd voor het eerst opgevoerd op zaterdag 24 augustus 2002, op Tyne Cot Cemetery, de grootste Britse oorlogsbegraafplaats ter wereld. Voor één keer hadden de Britse autoriteiten hiervoor toestemming gegeven, overtuigd door het argument dat alle liederen eerst en vooral een eerbetoon waren aan al die jonge jongens die daar begraven liggen. Een podium mocht, maar zonder overkapping. Vrijdagavond begon het meedogenloos te regenen, het concert zou niet kunnen doorgaan omdat instrumenten, versterkers en elektriciteitskabels natuurlijk niet aan water konden worden blootgesteld. Tegen het middaguur werd het droog, het concert ging in volle zon door. Het was huiveringwekkend mooi, hoe alles klonk op die plek waar meer doden dan levenden verzameld waren. Vierduizend toeschouwers hielden voor een paar uur twaalfduizend doden gezelschap. Per ongeluk wandelde ik na het concert met Bram Vermeulen terug naar het parkeerterrein. Voor hem was het geen raadsel dat het plotseling droog was geworden. De wil van al die doden en levenden had de wolken verdreven.

Ik geloof nergens in, maar even leek me dit heel plausibel. Bij Kortrijk, tien kilometer verderop, was die middag een festival afgelast door een acute wolkbreuk. De Passchendaele Suite eindigt in een machtig crescendo met Brams De Helden, waarin oorlogsverheerlijking aan gruzelementen wordt geslagen: Oorlog aan den Oorlog. Voor altijd, Bram, Oorlog aan den Oorlog.

Copyright: Koch, Koen

Dit bericht delen:

BRAM!

Vijfenzeventig zou hij zijn geworden. Dit jaar. Bram Vermeulen. Cabaretier en componist, dichter en zanger, kunstschilder en theatermaker. En bovenal: inspirator van vele, vele muzikanten.

Lees Verder »

Kunst met een schaterende glimlach

Jurjen K van der Hoek schrijft een prachtige recensie over het boek ‘Bram de schilder’ op zijn blog: https://jurjenkvanderhoek.tumblr.com/post/623732986449461248/kunst-met-een-schaterende-grimlach?fbclid=IwAR2FDF1Fhz4m9SPpPRqu9Qoy0z5FJMYH_YwCLUZpDDVPevHpGejY6XpCPLc. Benieuwd geworden na het lezen van

Lees Verder »

Bestelling

Plaats hier uw bestelling voor het boek “Bram de Schilder” en/of de Dubbel Live CD “De Verzameling“. 

U ontvangt van ons een E Mail met betaalinstructies. Na ontvangst van uw betaling versturen wij uw bestelling met PostNL naar uw adres.